لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 67

زور چپان کردن-به زور در جایی فرو بردن

پیاله فروشی-میخانه

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

پشت بندی کردن-به انتظار غذا چیز مختصری خوردن

دو پشته سوار شدن-دو نفری بر ستور یا وسیله ی نقلیه سوار شدن
زور چپان کردن-به زور در جایی فرو بردن

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

دک کردن-از سر وا کردن
این هلو این هم گلو(مثل آب خوردن، انجام این کار بسیار آسان است)

خشکه بار-نگا. خشکبار

جیب بر-دزدی که در جیب دیگران دست می برد

دانش سرای مقدماتی-آموزشگاه تربیت دبیر

برخورد-بهم خوردن-تصادف

پا گرفتن-رشد کردن-استوار شدن-سر و سامان یافتن-رونق گرفتن
زهره دان-کیسه ی صفرا

ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است

به یک پول سیاه نیارزیدن- به لعنت خدا نیارزیدن

به رخ کشیدن-به چشم آوردن-یادآوری کردن

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

اصل‌ کاری-مهم‌ترین چیز یا شخص

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

آواز دادن(خواستن)

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است

تاج گل به سر کسی زدن-کار نیکی در حق کسی کردن

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

چرند گو-یاوه گو
 

چاه ویل-جایی که اگر کسی یا چیزی برود دیگر بر نگردد

د ِهه !-کلمه ای برای پرسش به معنی چرا چنین می کنی؟ چرا چنین می گویی؟ یا برای بیان اعتراض به کاری

چنگک-قلاب آهنی نوک تیز

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

جز و وز-اظهار عجز و ناراحتی-شرح غم و اندوه-صدای سوختن چیزی

حرف شنو-سر به را-مطیع

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

الواتی کردن-عیاشی و هرزگی کردن

چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن
دوام کردن-دوام آوردن
تو جلد کسی رفتن-کسی را برای انجام کاری وسوسه کردن

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن
التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)

دیر دم-آن چه که دیر دم می کشد

آدم شش‌درچهار-شخص کوچک اندام و ریزنقش

زُق زُق کردن-احساس درد و تیر کشیدن

آس و پاس-در نهایت تهیدستی-بینوا-مفلس
خواب به سر شدن-نگا. خواب به خواب شدن

راه انداختن کار کسی-وسیله ی تسهیل انجام شدن کار کسی را فراهم کردن-رو به راه کردن کار کسی

بادبادک-مرغ کاغذی-اسباب بازی کودکان که به هوا می کنند
بزن بزن-زد و خورد شدید-کتک کاری

دراندشت-وسیع-بی سر و ته

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

 

چراغ پیه سوز-چراغی فتیله ای که سوخت آن از پیه بود
پاگون-سردوشی
خیس شدن-تر شدن

زیش ریش-تار تار-از هم جدا شده

تنگاب آمدن-به جان آمدن

 

 

دماغ گنده-ثروتمند-سرشناس

 

چرت کسی پاره شدن-ناگهان از خواب پریدن
زیر انداز-پارچه ای که زیر پای کسی یا زیر چیزی گسترانند
خرکی-سخت بی ادبانه-خارج از ظرافت
پَر جبرئیل-چیز کمیاب و نادر-پول

چشم زخم میرزا مهدی خانی-شکست بزرگ

 

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

ختم قرآن کردن-یک بار قرآن را از اول تا آخر خواندن

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ

برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن

از روی شکم‌سیری(از سر بی‌مسئولیتی، بدون تعمق)

 

آقام که شما باشید(خدمت شما عرض کنم)

دید زدن-چشم چرانی کردن-دور و بر را نگاهی انداختن

دل دل را خوردن-عجله داشتن-بی تاب بودن

بستن-یخ ردن-منجمد شدن-منعقد شدن-سفت شدن-ریختن بیش از اندازه-هدف قرار دادن

پول بالای چیزی دادن-پول دادن و چیزی را خریدن
حق دادن-تایید کردن
دهن کجی کردن-ادا و شکلک در آوردن برای مسخره کردن-بی اعتنایی کردن

اوستاکار(استادکار، ماهر و مسلط)

آت و آشغال-وسایل کهنه و بی‌مصرف

افتاده(فروتن، متواضع)

 

پس دادن درس-پاسخ دادن به پرسش های درسی
پر بدک-خیلی بد

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

رگ ترکی-تعصب نژادی

پرت گفتن-حرف بی معنی زدن

 

 

به جا آوردن-شناختن

 

رُک زده-زل زده-خیره شده

بُرد-قدرت پرتاب-پیروزی بر حریف
تور کردن-زن یا دختری را به دام انداختن

پیچ-آن جا که را به سوی دیگری رود
اُزبَک(بی‌ریخت، ژولیده، ازخودراضی)
از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)

جگرکی-جگر فروش

زبان زدن-سخن گفتن-نوک زبان را به قصد چشیدن به غذایی زدن

 

از چاله در آمدن و به چاه افتادن(از باران به ناودان پناه بردن)
 

از صدقۀ سرِ-از عنایت و لطفِ
پا ندادن-امکانی پیش نیامدن
ریشه کردن-قوام یافتن-جایگیر شدن-مستحکم شدن وضع

اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

دمبکی-دمبک زن-بی ادب و نفهم

زیر مهمیز کشیدن-به کار سخت واداشتن و بهره برداری کردن

با متانت-با وقار

پیله ی کسی به کسی گرفتن-کسی را اذیت کردن

پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

پزا-زود پخت شونده

رگ بسمل کسی خاریدن-در معرض خطر و مرگ قرار گرفتن

آدم چوبی-بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی

از جیب خوردن(در آمد نداشتن، از بس‌انداز خرج کردن)

از گلیم خود پا را درازتر کردن(از حد (توانایی) خود تجاوز کردن)

 

آشی شدن(سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان)

پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی

از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

دوری-ظرف غذاخوری پهن
آب برداشتن(هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن)
خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند

به کسی رفتن-به کسی شباهت داشتن

خام کردن-فریب دادن-اغفال کردن

چهار چنگول شدن-خشک شدن اعضای بدن

جوال پنبه آوردن-حرص و طمع زیاد داشتن-میل و علاقه ی فراوان داشتن

پشم کسی ریختن-از قدرت و مقام افتادن

تخته پوست-زیرانداز پوستی
رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

خیمه شب بازی درآوردن-ادا و اطوار در آوردن-حیله و تزویر به کار بردن-خلاف واقع جلوه دادن

ابرو پاچه‌بزی(دارای ابروی پهن و پرمو، ابرو قجری)
خاصه پز-نانوایی که نان خوب می پزد
تک پا راه رفتن-بی سر و صدا راه رفتن-کنایه از چابکی

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

رد خور نداشتن-قطعی بودن-حتمی بودن-قابل رد نبودن
از دور دستی برآتش داشتن-آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن
چو-شایعه

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

اسباب زحمت(کسی یا چیزی که موجب دردسر و آزار شود)

دو به دو-دو تا دو تا

استکانی زدن-می‌خوارگی اندکی کردن

از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)

راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

اختر شمردن-شب‌بیداری

خر با تشدید-بسیار احمق-الاغ تمام عیار
زپرتی-چیز یا شخص ناتوان-زوار در رفته-بی زور
دویدن توی حرف کسی-حرف میان حرف آوردن-حرف کسی را قطع کردن

بد قواره-بد ریخت-بد ترکیب

خفگی-حالت فشردگی گلو و تنگی نفس

زیگزاک-خط شکسته-کنگره دار
آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن

پاتی-در هم و بر هم-نامنظم

آفتاب به ملاج کسی خوردن(دیوانه شدن، خل شدن)

 

توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن

 

دبه ی کسی را روغن کردن-با دادن پول و هدیه کسی را راضی کردن

چماق-چوبدست-گرز

 

تاپاله-سرگین خشگ شده ی گاو برای سوختن

پابند شدن-دلبستگی پیدا کردن-به چیزی یا کسی گرفتار شدن

ته کیسه-آن چه که پس از دادن خرج ها در ته جیب و کیسه به جا می ماند

آشی شدن(سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان)

دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن
از جایی آب خوردن(ناشی از چیزی بودن)

دستی-به عمد-از روی تعمد

 

پاشنه ی در-چارچوب در که لولا دارد و در روی آن می چرخد
رو آوردن-مراجعه کردن-دست به دامن شدن-پناه جستن

زبان بسته-برای تحقیر به آدم های بی عرضه یا کم آزار گفته می شود
اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن(از دارایی دیگران بخشیدن)

 

خاکه زغال-ریزه ی زغال

جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

پیچاندن کسی-کسی را گرفتار درد سر کردن-کسی را سوال پیچ کردن

آجیل دادن-رشوه دادن-حق و حساب دادن

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد
رخصت خواستن-اجازه خواستن

دخالت کردن-در آمدن در کاری

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

از جیب خوردن(در آمد نداشتن، از بس‌انداز خرج کردن)

خال به خال-خال خال

دفتر یادداشت-دفتر ثبت رئوس مطالب که جنبه ی یادآوری دارد

آب و گاوشان یکی بودن(شریک و همدست بودن)

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

 

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن

از بر بودن-مطلبی را در حافظه داشتن

تر دماغ-سرحال-شنگول

زار زار گریه کردن-سخت گریه کردن

پا گرفتن-رشد کردن-استوار شدن-سر و سامان یافتن-رونق گرفتن

خاطر خواه-عاشق-دل باخته

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده

 

 

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

تو دلی-بره ای که هنوز زاده نشده و آن را از شکم مادرش درآورند

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)

به هم زدن-قطع رابطه کردن
به ته دیگ خوردن کفگیر-بی چیز شدن-تمام شدن سرمایه

چیلک دان کسی را تکاندن-کسی را وادار با افشای رازش کردن

چله دادن-برای مراسم چهلم مرگ کسی غذا دادن

چاره-درمان

پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

برای کسی آش پختن که یک وجب روغن داشته باشد-زمینه ی تنبیه و گوشمالی برای کسی آماده کردن

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد

پلاس بودن-ویلان و سرگردان بودن

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

دنبال کردن-تعقیب کردن-اصرار و پافشاری کردن-پی گیری کردن
تند نویس-کسی که سریع می نویسد
آفتاب برِ دیوار آمدن-به پایان آمدن عمر

 

آمدن-آغاز به کاری کردن

دستشویی-توالت-مستراح

دو پهلو-دارای ابهام-کنایه دار

چماق دار-زور گو-کسی که با زور مقصود خود را به دیگری تحمیل کند

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

 

پیل پیلی خوردن-در راه رفتن به چپ و راست متمایل شدن

دست خالی بودن-تهی دست بودن-بی چیز بودن

پلاس بودن-ویلان و سرگردان بودن

چوب علی موجود-چوب کج و معوج درویشان

پیش فروش کردن-پیش از آماده کردن کالا آن را فروختن

تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

زهره ترک کردن-سخت ترساندن-از وحشت به حال مرگ انداختن

خالو-دایی-کلمه برای خطاب در جنوب ایران

دایه ی مهربان تر از مادر-پرستاری که بیش از مادر مواظب کودک است-کسی که تظاهر به دل سوزی می کند

چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند

چپ چُس-اصطلاحی تحقیرآمیز برای خطاب

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است
چشمه-نوع-قسم

خش-صدای گرفته-خراش

دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی

دست بده داشتن-بخشنده بودن

آلت دست کسی شدن(مورد سوء استفاده قرار گرفتن)

دل و حوصله-آمادگی-حاضر بودن برای انجام کاری-شور و اشتیاق

داد و هوار-داد و فریاد

پیش-برنده-آن که جلو است

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)

از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن-بهره بردن از چیزی-نصیب بردن

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم

پاچه ورمالیده-بی شرم و پر رو-حقه باز

رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن

دل پایین ریختن-ترسیدن-وحشت کردن

 
خود را گرفتن-فخر فروختن-کبر و نخوت نشان دادن

 

چپکی-از طرف چپ-خشم آلود

زهرمار خوردن-کوفت کردن-خوردن به تحقیر

حلیم روغن خوردن-کنایه از تشنگی بسیار داشتن

از دماغ فیل افتادن(بسیار متکبر و خودبین بودن)
چشمک-ایما و اشاره به چشم

چسو-ترسو-بزدل-آن که بسیار چس دهد

دامنگیر کسی بودن-کسی را گرفتار کردن

اطفال باغ-گل‌های تازه

دلخوری-گله-شکایت-اوقات تلخی

دیگ و بادیه را گرو گذاشتن-بسیار تهی دست و بی چاره شدن

به یک پول سیاه نیارزیدن- به لعنت خدا نیارزیدن

آبدار-سخت-شدید-سنگین

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)

زیر دُم سُست-زن منحرف

 
 

تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

خوش خرید-کسی که چانه نمی زند و نقد معامله می کند
دوا قرمز-پرمنگنات

دست کم-حداقل

پاشنه بلند-کفش زنانه با پاشنه های بلند

باج به شغال دادن-به شخصی پست رشوه دادن

ای داد بیداد(کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند)

پیچ-آن جا که را به سوی دیگری رود

این سفر(این بار)

توی هم رفتن سگرمه-گره بر ابرو زدن بر اثر خشم

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

دربند چیزی بودن-در خیال چیزی بودن

زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.

جان در یک قالب-نهایت دوستی و صمیمیت

 
داماد سرخانه-دامادی که در خانه ی پدر زن زندگی می کند

 

دست آموز-تربیت شده-آموخته

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن
چیلی-بدبیاری
تلنگ در رفتن-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن
حق آب و گل-امتیاز-اعتبار

درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی

جد و آباد-آبا و اجداد-پدر و پدر بزرگان

جِر جِر کردن-چیزی را پاره پاره و ریز کردن-مانند کاغذ و پارچه

اشک تمساح-گریه ی دروغین

پر و پاچه-پا-پاچه
پشم نداشتن کلاه کسی-اعتبار نداشتن-کاری از کسی برنیامدن

ادا اطوار-پیچ و تاب و حرکات غیرطبیعی بدن برای جلب توجه

دست و دل کسی به کار نرفتن-میل به کار نداشتن

جیر جیر-سر و صدا-فریاد بی هوده-آواز گنجشک و برخی حشرات

رسوخ کردن-در دل اثر کردن-رخنه و نفوذ کردن

دل-معده

چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته

بال به بال کسی دادن-جانب کسی را گرفتن

زخم زبان-نیش زبان-آزردگی از سخن کسی

خاک انداز-وسیله ای برای گردآوردن و حمل آشغال و زباله

با کسی ندار شدن-با کسی خودمانی

آب رفتن زیر پوست کسی(پس از لاغری کمی فربه شدن)

خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب
جرواجر کردن-پاره پاره کردن

 

زه کشی-خشکاندن باتلاق از طریق کندن نهری برای حریان دادن آب راکد باتلاق به آن

 

دم و دستگاه-ثروت-بیا و برو-تجمل-مکنت و دارایی
 

راست راستی-حقیقتن-واقعن

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن

 

آبدوغ خیاری(بی ارزش، بی اعتبار)

خنسی-گرفتاری-تنگدستی

به جا آوردن-شناختن

حرف بی ربط-سخن نامربوط
حساب و کتاب-نگا. حساب کتاب
چرب دست-ماهر-زبر دست

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

تلنگر-سر انگشت که به چیزی بزنند

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

حسرت به دلی-آرزومندی شدید

پینه کردن- پینه بستن

دایی قزی-دختر دایی

اجباری بردن(کسی را به خدمت سربازی بردن)

 

رک حرف زدن-بدون پروا و ملاحظه حرف زدن-صریح و روشن سخن گفتن

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

دراز کش-افتاده-خوابیده

دلقک بازی-مسخره بازی

چرک-کثیف

ریختن مو-سخت وحشت کردن

خاص و خرجی-ممتاز و معمولی

 
در یک جوی نرفتن آب کسی با کسی-همداستان شدنشان ممکن نبودن-با هم نساختن

خشک و خالی-مختصر و ناچیز

البرز-بلندقامت-دلیر

اَتَر زدن-فال بد زدن

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

تیغی-چیزی که با کلاه برداری از کسی گرفته باشند

حرف‌های بی‌ربط و صد تا یک قاز

ریقش درآمدن-بیرون زدن مواد درون امعا و احشا
از خواب پریدن(بیدارشدن ناگهانی از خواب)

چشم نداشتن برای دیدن کسی-تحمل نکردن کسی-از کسی بدش آمدن

بازپرس-کسی که از متهم پرس و جو می کند

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

پیشنهاد-طرح

بد اخم-عبوس و ترشرو

جرات دادن-دل دادن-دلیر کردن

رفتن توی بحر چیزی یا کسی-در چیزی یا رفتار کسی دقیق شدن