نایاب ترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 290

چین خوردن-چروک شدن
درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد

جا رفتن-مغلوب شدن-خود را کنار کشیدن

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

جِرم-ته نشست هر چیز-آن چه از دود چسبنده بماند

دوام آوردن-استقامت کردن

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

جز و ولز-نگا. جز و وز

بی تفاوت-بی اعتنا

پسله خور-آن که نزد دیگران کم می خورد و در نهان بسیار

انگشت در سوراخ مار کردن-دانسته خود را هلاک کردن

پوز زدن-دهان زدن

 

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

چار شاخ ماندن-بی حرکت ماندن به علت درد کمر یا از روی ترس یا تعجب

باد گلو زدن-آروغ زدن

جِر-اوقات تلخی-لج

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

دهان به دهان گذاشتن-دهان به دهان شدن

پای کسی لب گور بودن-به آخر عمر رسیدن-بسیار پیر شدن

چنبره زدن-حلقه زدن

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

درینگ-صدای خوردن مضراب یا ناخن با ساز

رای اعتماد-رایی که نمایندگان مجلس در تایید به دولتی بدهند

استغفرالله-خدا نکند-خدای نکرده-هرگز

دست برداشتن-صرف نظر کردن-چشم پوشی کردن-به حال خود رها کردن

دامن به کمر زدن-آماده شدن-آستین بالا زدن

دستمال کاغذی-قطعات کوچک کاغد که به جای دستمال پارچه ای به کار می برند

از سیر تا پیاز(همه چیز، با همه‌ی جزئیات)

زیر در رو-گریزان-گریز پا-شانه خالی کن

باد آورده-مفت و رایگان-آنچه که بدون زحمت بدست آید

چاخانچی-کسی که همیشه دروغ بافی می کند

به هدر دادن-تلف کردن-تباه کردن-از دست دادن

خط افتادن-خراش افتادن

 

جان کندن-رنج بسیار بردن-با سختی فراوان کاری را انجام دادن

دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی

روگیر کردن-در رودربایستی ناگزیر به انجام کاری کردن-نگا. روبند کردن

آشنا روشنا(دوست آشنا)

اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی

 

اگشت توی شیر زدن و مایه گرفتن برای کسی-برای کسی نقشه کشیدن-از کسی بد گفتن

تو دو کشیدن-کسی را وارد کاری کردن
از دست کسی در رفتن(کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن)

دمبکی-دمبک زن-بی ادب و نفهم

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود
آغ و داغ(سخت مشتاق و شیفته)

چتر شدن-بر سر کسی خراب شدن-ناگهانی مهمان رسیدن

راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

روی دست کسی گذاشتن-به کسی تحمیل کردن

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن

بریدن از کسی یا چیزی-دست کشیدن از چیزی-ترک کردن-قطع رابطه و دوستی

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق

آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن
اسپند روی آتش بودن-سخت نگران و دلواپس بودن-آرام و قرار نداشتن

دو جین-دوازده تا

الفرار-گریز-بگریز !

ریختگی-ریزش

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

آشی شدن-سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

بی اشتها-بی میل به غذا

 
چاروادار قمی بودن-هم از توبره خوردن-هم از آخور

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن

الو(شعله‌ی آتش، در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم))

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

تریاک مال-کسی که تریاک را برای فروش لوله می کند

دیر به دیر-هر از گاهی-هر از چندی-دیر دیر

بچه گولزنک-غیر واقعی-بی ارزش

چرخ کردن-دوختن با چرخ خیاطی-خرد کردن گوشت با چرخ گوشتی

آب و گِل(بر و رو، سرشت آدمی)

خوار و ذلیل-نگا. خوار و خفیف

آشنایی دادن(خود را معرفی کردن)

اشتباه لپی(اشتباه لفظی)

دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم
دو زاری کسی افتادن-به اشارات و کنایات پی بردن
آوردن(باعث شدن، ایجاد کردن)
تنگاب آمدن-به جان آمدن

بزن بهادر-اهل دعوا و مرافعه-قلچماق-پر زور
پر پر کردن-نزدیک شدن بلا

پیش کسوتی-قدمت و برتری

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

آفتاب از مغرب درآمدن-روز قیامت-رویدادی شگرف پیش آمدن

دله-ظرف حلبی

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

از کفر ابلیس مشهورتر-گاو پیشانی‌سفید-نزد همه معروف

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

از سکه افتادن(ار رونق افتادن، از دست دادن زیبایی)
دست پیش گرفتن-پیشدستی کردن-سبقت گرفتن

آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)

اهل بخیه(وارد در کار، اهل فن)

به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))

دست برداشتن-صرف نظر کردن-چشم پوشی کردن-به حال خود رها کردن

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

زیر نویس-پادداشت پایین صفحه-پا نویس-نوشته ی زیر فیلم

چشم نازک کردن-ناز و افاده کردن

آب نخوردن چشم(امید نداشتن)

 

پَس-ناجور-خراب
خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن

اما-اشکال‌تراشی-ایجاد شبهه

بازی در آوردن-بهانه آوردن-دبه در آوردن

 

جیب کسی را خالی کردن-پول های کسی را ربودن
خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

 
این دو کله‌دار(خورشید و ماه)

به پیسی افتادن-دار و ندار خود را از دست دادن-فقیر و بیچاره شدن

چاقالو-چاق-فربه

چشمه آمدن-گوشه ای از مهارت خود را نشان دادن

چاشت-صبحانه-ناشتایی

درز را آب دادن-از راه به در شدن

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

راستکی-واقعی
رب و رسول را یاد کردن-به حد مرگ رسیدن

چرک نویس-نوشته ی نخستین که ممکن است بازبینی و ویرایش شود

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن-خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن

دیر فهم-کند ذهن-کودن
تعزیه گردان-کسی که در امور همگانی دخالت می کند و سود خود را می برد.

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)
بی غم-بی خیال-لاقید-بی درد

جنس بد بیخ ریش صاحبش-کالای بد به فروشنده اش باز می گردد

حال نداشتن-مریض بودن-بی حال بودن

تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

پیر هافهافو-سخت پیر-پبری که دندان هایش ریخته است

 

انداختن-فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران-درست کردن

خشت مالیدن-چاخان کردن-لاف زدن

خریت-نادانی-حماقت

تند تیز-شتابان-خشمناک-ستیزه جو

روی چشم-اطاعت می شود !

راه انداختن-به حرکت انداختن-به کار کردن واداشتن

از دست دادن(گم کردن)
تته پته-لکنت زبان
بی در رو-بن بست

چیزیش شدن-رازی در دل داشتن-حال غیر عادی داشتن

 

خون کسی را کثیف کردن-کسی را بسیار عصبانی کردن

دَنگال-جادار-بسیار فراخ

 

خرابی بار آوردن-بی آبرویی بار آوردن-کاری کردن که نتیجه ی بد بدهد

 

زبانزد شدن-معروف شدن-فاش شدن

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان
ادب شدن-فهمیدن-با تنبیه عاقل شدن-تجربه آموختن-آدم شدن

جناغ شکستن-شرط بندی کردن با جناغ مرغ

تلقین گفتن-مسائل دینی که بر سر گور کسی می گویند

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی
پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

آب نخوردن(درنگ نکردن)

 

بزن بهادر-اهل دعوا و مرافعه-قلچماق-پر زور

جزغاله شدن-سخت سوختن-زغال شدن
ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)

توی آش کسی آب سرد ریختن-عیش کسی را کور کردن-بساط کسی را به هم زدن

ریز بینی-نکته سنجی-دقت

جا دار-وسیع-فراخ

وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان)

دو پا-انسان

زهر ریختن-در حق کسی بدی کردن-انتقام گرفتن-اصل بد خود را نشان دادن

خدانگهداری کردن-خداحافظی کردن

 

جلز و ولز-سوز و گداز

دراندشت-وسیع-بی سر و ته
حال و بار-وضع زندگی
رک گویی-صاف و پوست کنده حرف زدن
خود را بستن-پول دار شدن
دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

ارزیاب-کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند

آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)

دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

 

چاسان فاسان-آرایش-بزک

باد کردن-به خود بالیدن-مغرور شدن

دم موشی-هر چیز باریک و دراز

پیچ افتادن در کار-گره خوردن کار-مشکلی در کار پیدا شدن
به عمل آوردن-به اجرا در آوردن-برای استفاده آماده کردن

چریدن-راه افتادن کار و کاسبی

افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)
جوخه ی آتش-جوخه ای که مامور تیراندازی است

خوش نقش-خوش اقبال-پارچه یا قالی که نقش های زیبا دارد

اِرا(هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید)
بر خر مراد سوار شدن-موفق شدن-به آرزوی خود رسیدن

دلبخواه-به اختیار-بدون رعایت رسم و قانون

جوجه فکلی-تازه کار و نا آزموده

دل و قلوه-احشای گاو و گوسفند
خرکار-پرکار
ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

 
آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

خاطره-یادگار

پیش بودن-جلو بودن-برتری داشتن

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

اره دادن و تیشه گرفتن(جنگ و دعوا داشتن)
اهل محل(همه‌ی کسانی که در یک محل کار یا زندگی می‌کنند)
پیش بُر-کسی که زود کار را پایان می دهد
 

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

خدا به رد-در پناه خدا

زانو-قطعه ی استوانه ای با زاویه های گوناگون برای تغییر مسیر لوله یا گرفتن انشعاب

 

خش خشه-نوعی اسباب بازی کودکان که به هنگام تکان خوردن صدای خش و خش از آن می آید

جنس کسی خرده شیشه برداشتن-آب زیر کاه بودن-حقه باز بودن

ته چین-نوعی پلو که در آن گوشت بره یا مرغ پخته را در ته دیگ می گذارند

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

خِفت-نوعی گره
دوخت و دوز-خیاطی

 

آغبانو-لقبی برای زنان محتشم و بزرگ

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

دست و پای خود را جمع کردن-ترسیدن و مواظب گفتار و کردار خود شدن
 

بغل زدن-زیر بازو گرفتن

زیر جامه-زیر شلواری

حاشیه رفتن-سخنان دور از موضوع گفتن-منحرف شدن از مطلب

دل و دماغ-دل و حوصله

دست به گردن-در حال معاشقه-سریع الوصول

دم خود را روی کول گذاشتن-گریختن-شکست خورده رفتن

 

پی گرفتن-دنبال کردن کار
دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

پیش کسوتی-قدمت و برتری

ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند
خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن
دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

دود و دم داشتن-بساط چای و قلیان یا تریاک گستردن

خوراکی-خوردنی ها جز غذای روزانه-تنقلات-خوردنی

به سر دویدن- با سر رفتن

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)

پا به پا کردن-مردد بودن-درنگ کردن

خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک

تار و مار-متفرق-پراکنده

خون جگر-رنج بسیار-غم فراوان

جراندن-جر دادن-پاره کردن

چُس بی طهارت-آدم حقیری که پایش را از گلیمش بیرون می گذارد

چار چار کردن-داد و فریاد راه انداختن
چشم نازک کردن-ناز و افاده کردن

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

خاله وارَس-آدم فضول

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن

دانش سرا-آموزشگاه تربیت معلم

 
 

دل خوشکنک-مایه دلخوشی اندک-آن چه بی پایه ولی مایه ی خرسندی است-گول زنک

 

بخار-توانایی-شایستگی

حُقه-زرنگ و ناقلا

به جا آوردن-شناختن

آهن کهنه به حلوا دادن(معامله‌ی پرسود کردن)

دور تا دور-گرداگرد-اطراف

در دل آمدن-به دل برات شدن-به خاطر خطور کردن-احساس واقعه ای خوب یا بد کردن

به دل گرفتن-رنجیده خاطر شدن

حاشا زدن-انکار کردن امر مسلم

زرد گوش-بی رگ-ترسو

بر انداز کردن-کسی یا چیزی را عمیقا

تنگ کسی گرفتن-احتیاج فوری به قضای حاجت داشتن

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

دق مرده-گرفتار شده به بیماری دق-غمگین

 

تن کسی خاریدن-خواهان آزار بودن-دنبال دردسر بودن

بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

تعریف کردن-به نیکی یاد کردن-ذکر خیر کردن

خراب شدن بر سر کسی-نزد کسی بار و بندیل گشادن و ماندن

بیا و برو-دم و دستگاه-قدرت و حشمت

بی خودی-بی دلیل-بی جهت

امروزه روز-این روزها-در این دوره و زمانه

الحق(به‌راستی، حقیقتن)

اسپند روی آتش بودن-سخت نگران و دلواپس بودن-آرام و قرار نداشتن

دست آموز-تربیت شده-آموخته

جا دار-وسیع-فراخ

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

ازخودراضی(متکبر، خود پسند)

دیوار کوب-پرده یا فرشی که برای زینت به دیوار می آویزند

پی پیش-کسی که نوبت دوم بازی مال او است

دستشویی-توالت-مستراح

درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن

جواب دندان شکن-جواب قاطع و صریح
 

حکیم باشی-پژشک تجربی و مدرسه نرفته

دهنی شدن-آب دهان خوردن به غذا یا چیزی

بند آمدن-متوقف شدن

دستمال کاغذی-قطعات کوچک کاغد که به جای دستمال پارچه ای به کار می برند

خیط کردن-نگا. خیت کردن
چلچل-خال خالی-ابلق
 

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

دست نخورده-استفاده نشده-چنان که نهاده باشند

دیر چسب-دیر آشنا

راپرت-گزارش-خبر

آفتاب‌رو(جایی که آفتاب بر آن بتابد)

چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن

چاچول زدن-گشت و گذار بی هوده-ول گردی

 

اختر در پیراهن کردن-بی قرار کردن

چاخان پاخان-دروغ

ریسه رفتن-احتیار از دست دادن و پیچیدن نفس در گلو بر اثر خنده یا تاثر
خر دادن و خیار گرفتن-چیز گرانی را با چیز ارزان مبادله کردن-فریب خوردن در معامله

 

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

 
تعارف کردن-کسی را به گرفتن چیزی خواندن

 
چاخان بازی-حقه بازی-چرب زبانی-دروغ بافی

جیغ-فریاد-صدای نازک و بلند

برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک

ذلیل شدن-خوار و زبون شدن-بیچاره شدن
زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن

دهن خود را آب کشیدن-دهان خود را طاهر کردن-استغفار کردن

توالت کردن-آرایش کردن

دوما-در ثانی-دیگر آن که-دوم آن که

داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن

 

آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن

جار زدن-سر و صدا راه انداختن-همه را با خبر کردن-رازی را بر ملا کردن-فریاد کشیدن

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

 
چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن

آفتاب‌نشین کردن کسی-کسی را از هستی ساقط کردن-خانه‌خراب کردن

آلت فعل(وسیله‌ی انجام کار)

پرت گفتن-حرف بی معنی زدن

بد نما-بد منظر-بد نمود-زشت
اسرار مگو-حرف‌های ناگفتنی

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است
بله بران-قول و قرارهای پیش از ازدواج در میان خانواده های عروس و داماد

به سر کسی زدن-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

حساب سوخته-بدهی قدیمی

 
جای کلاه سر آوردن-آن قدر ضعیف کش بودن که که اگر از او کلاه کسی را بخواهند سر او را به درگاه برد
برخورد کردن-تصادف کردن-دیدارکردن

ابرو پاچه‌بزی(دارای ابروی پهن و پرمو، ابرو قجری)

دک و دهن-دک و پوز

بی سر و سامان-مفلس-محتاج-آشفته-درهم ریخته-پریشان

خجالت زده کردن-شرمنده کردن-خجالت دادن

دق-غصه و ناراحتی-نوعی بیماری روحی که بیمار را رنجور می کند و از بین می برد

پیش کسوتی-قدمت و برتری

آب را گل آلود کردن(برای سود خود کارها را به هم زدن)

داغ به دل کسی گذاشتن-کسی را عزادار کردن

تند تیز-شتابان-خشمناک-ستیزه جو

جا رفتن-مغلوب شدن-خود را کنار کشیدن

 

خط خطی-درهم-خراب-متشنج-با خطوط زیاد روی آن ناخوانا شده

خنک-بی مزه-بی نمک-نچسب

بوق سحر-نزدیک صبح-سحرگاهان

 

آن سرش ناپیدا بودن(برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود)

تو دلی-بره ای که هنوز زاده نشده و آن را از شکم مادرش درآورند

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن