مقاله با موضوع بازارهای جهانی و تجزیه واریانس

کود نیتروژن کود نیتروکسین 50 درصد نیتروژن + 50 درصد نیتروکسین شاهد بدون مصرف کود رقم آزاد رقم آرمان
تعداد دانه در شاخه فرعی b01/4 c12/3 a95/4 d25/2 a89/4 b49/3
تعداد دانه در شاخه اصلی b89/4 c91/3 a42/5 d86/2 a97/4 b88/3
حروف مشترک؛ عدم تفاوت معنی دار در سطح 5 درصد احتمال توسط آزمون دانکن

شکل 4-2- اثرات متقابل سیستم‌های کودی و ارقام نخود بر تعداد دانه در شاخه فرعی

شکل 4-3- اثرات متقابل سیستم‌های کودی و ارقام نخود بر تعداد دانه در شاخه اصلی
4-4- تعداد غلاف در بوته
در جدول تجزیه واریانس 4-1 مشاهده شد که تعداد غلاف در بوته نخود در سطح آماری 1 درصد تحت تاثیر تیمار سیستم‌های کودی و ارقام نخود قرار گرفت. اعمال تیمار50 درصد کود نیتروژن + 50 درصد کود نیتروکسین باعث به وجود آمدن بیشترین تعداد غلاف در بوته هر دو رقم نخود شد که رقم آزاد تعداد غلاف در بوته بیشتر و معنی‌دارتری نسبت به رقم آرمان داشت (شکل 4-4). به نظر می‌رسد که اعمال کود نیتروکسین در کنار کود نیتروژن به واسطه وجود مواد آلی، سبب بهبود شرایط فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک می‌شود و مواد معدنی می‌تواند به صورت قابل حل در آب در آمده و در خاک قابل تبادل گشته و یا بخشی مواد آلی باشند که به آرامی آزاد شده و در اختیار گیاه قرار گیرند و در نتیجه فرسایش و شستشوی آنها به حداقل کاهش یابد (باسو و همکاران، 2008). همچنین در جدول مقایسه میانگین اثرات ساده 4-4 نیز این تیمار دارای بیشترین تعداد غلاف در بوته نخود بود. اما به محض کاربرد تنهایی هر دو کودهای نیتروژنه و نیتروکسین از تعداد غلاف در بوته نخود به طور معنی‌داری کاسته شد. در شکل 4-4 مشاهده شد که بین تیمارهای کود نیتروژنه و نیتروکسین اختلاف معنی‌داری وجود داشت و تعداد غلاف در بوته در تیمار اعمال کود نیتروژن بیشتر از کود نیتروکسین بود. تیمار شاهد بدون مصرف کود نیز کمترین تعداد غلاف در بوته نخود را داشت که رقم آرمان نیز مشابه تیمارهای دیگر دارای تعداد غلاف در بوته کمتری نسبت به رقم آزاد بود که در جدول مقایسه میانگین 4-4 نیز این روند تکرار شد. طبق نتایج چایکووسکویا و همکاران، (2001)، استفاده از کودهای نیتروژنه در نخود سبز معمولا رشد رویشی، تعداد گرهک‌ها، عملکرد غلاف سبز و ارتفاع ساقه را افزایش می‌دهد، همچنین افزایش سطوح فسفر، عملکرد غلاف سبز و اجزای تشکیل دهنده عملکرد مانند طول غلاف، تعداد دانه در غلاف و وزن دانه در غلاف را افزایش می‌دهد. همچنین گزارش شده است که تلقیح بذور با کودهای بیولوژیک، عملکرد نخود سبز را افزایش می دهد که در رابطه با افزایش تعداد غلاف در بوته با نتایج به دست آمده از این تحقیق همخوانی داشت.
جدول 4-4- مقایسه میانگین اثرات ساده صفت تعداد غلاف در بوته تحت تاثیر سیستم‌های کودی و ارقام نخود
تیمار
صفت سیستم‌های کودی ارقام
کود نیتروژن کود نیتروکسین 50 درصد نیتروژن + 50 درصد نیتروکسین شاهد بدون مصرف کود رقم آزاد رقم آرمان
تعداد غلاف در بوته b56/37 c52/33 a80/41 d31/29 a55/40 b26/31
حروف مشترک؛ عدم تفاوت معنی دار در سطح 5 درصد احتمال توسط آزمون دانکن

شکل 4-4- اثرات متقابل سیستم‌های کودی و ارقام نخود بر تعداد غلاف در بوته
4-5- تعداد غلاف در شاخه فرعی و اصلی نخود
مطابق با جدول تجزیه واریانس 4-1 تعداد غلاف در شاخه‌های فرعی و اصلی نخود در سطح آماری 1 درصد تحت تاثیر سیستم‌های کودی و ارقام نخود قرار گرفت. در شکل‌های 4-5 و 4-6 مشاهده شد که استفاده از تیمار50 درصد کود نیتروژن + 50 درصد کود نیتروکسین به طرز معنی‌داری تعداد غلاف در هر دو شاخه فرعی و اصلی را افزایش داد. وجود کود نیتروژن به طور حتم در درجه اول اصلی ترین عامل این افزایش است اما با اضافه شدن کود بیولوژیک نیتروکسین این تاثیر بیشتر شده است. در همین رابطه باید به نتایج بورد، (2000)، کرد که باکتری‌های موجود در کودهای زیستی از جمله سودوموناس‌های فلورسنت، ازتوباکتر و آزوسپریلوم از باکتری‌هایی هستند که به طور معمول در خاک و ریزوسفر دیده می‌شوند. تلقیح بذور گیاهان با این باکتری‌ها سبب افزایش رشد گیاهان و یا کاهش جمعیت میکروارگانیسم‌های مضر در آزمایشات گلخانه‌ای و مزرعه‌ای شده است. همچنین با توجه به کاهش معنی‌دار تعداد غلاف در هر دو شاخه‌های فرعی و اصلی در تیمار کاربرد کود نیتروژن و نیتروکسین به تنهایی می‌توان به اثرات مفید کود نیتروکسین در کنار کود نیتروژن پی برد. توانایی بقولات در تولید جوانه‌های گل‌ها و غلاف ها بسیار بالا است اما دستیابی به این پتانسیل به شرایط درونی گیاه و عوامل محیطی بستگی دارد. توجه به عوامل زیست محیطی ناشی از مصرف بی‌رویه و نامتعادل کودهای شیمیایی و نیز قیمت بالا و رو به افزایش این کودها در بازارهای جهانی، انگیزه استخراج، انتخاب نژادهای موثر باکتری و تلقیح مناسب آن را بیش از پیش آشکار می‌سازد. تلقیح بذر نخود با مایه تلقیح مناسب در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت آن تاثیر بسزایی دارد. تلقیح با نژادهای موثر و سازگار به عنوان روش مطمئنی در زراعت نخود توصیه شده است و در مطالعات متعدد، اغلب تلقیح با افزایش عملکرد و اجزای آن همراه بوده است (الهادی و الشیخ، 1999). تیمار شاهد بدون مصرف کود نیز در آخرین رتبه قرار داشت و کمترین تعداد غلاف در شاخه فرعی و اصلی داشت. در تمامی تیمارها نیز رقم آزاد دارای تعداد غلاف بیشتر و معنی‌داری نسبت به رقم آرمان بود. در جدول‌های مقایسه میانگین 4-5 نیز مشاهده شد که تیمار50 درصد کود نیتروژن + 50 درصد کود نیتروکسین و رقم آزاد دارای بیشترین تعداد غلاف در شاخه‌های فرعی و اصلی بودند.
جدول 4-5- مقایسه میانگین اثرات ساده صفت تعداد غلاف در شاخه فرعی و اصلی تحت تاثیر سیستم‌های کودی و ارقام نخود
تیمار
صفت سیستم‌های کودی ارقام
کود نیتروژن کود نیتروکسین 50 درصد نیتروژن + 50 درصد نیتروکسین شاهد بدون مصرف کود رقم آزاد رقم آرمان
تعداد غلاف در شاخه فرعی b19/4 c58/3 a84/5 d41/2 a05/5 b19/3
تعداد غلاف در شاخه اصلی b44/5 c32/4 a35/6 d12/3 a10/6 b85/4